Regülatör Nedir?

Merhabalar, kontrol teknolojisinde ölçüm transformatörlerinin kullanım amaçları ile ilgili yazımızın ardından Kontrol Teknolojisi konumuzun bu bölümünde Regülatörlerin ne olduğundan ve nerelerde kullanıldıklarından bahsedeceğiz.

Regülatörler ;

Şebeke gerilimlerinde zaman zaman değişkenlikler meydana gelir. Bu durum gerilimin aşırı yükselmesi veya düşmesi ile oluşur. Gerilimdeki bu dengesizliği engellemek için bir cihaza ihtiyaç bulunmaktadır. İşte şebeke geriliminde oluşan bu düşme ve yükselme dengesizliklerini önleyen, gerilim regülasyonu yapabilen cihazlara regülatör denir. Regülatörler gerilimde oluşan bu dengesizlikleri, içerisinde bulundurduğu donanımsal parçalar vasıtasıyla yapar.

Gün geçtikçe teknoloji hızla gelişiyor. Özellikle elektrik, elektronik ve elektromekanik cihazlar günümüzde oldukça gelişmiş hatta gelişmeye ve yaygınlaşmaya devam etmektedir. Bu cihazların çalışması için ihtiyaç duydukları şey ise elektrik enerjisidir. Fakat elektrik enerjisi maliyetli bir yatırım olduğundan dolayı teknoloji ile aynı hızda yaygınlaşamamaktadır. Bu nedenle yetersiz kalan elektrik enerjisinden dolayı voltajlardaki düşüş ve artışlar da artarak devam etmektedir.

Voltaj dalgalanmaları genellikle akım çeken cihazların aynı anda açılıp kapatılması nedeniyle oluşur. Bunun yanı sıra özellikle bireysel kullanımlarda, konutlarda belli saatlerde aşırı yüklenme olduğunda elektrik kesintilerine bile neden olabilen voltaj dalgalanmalarına çok rastlanmaktadır. Başka bir örnek ile devam edersek, özellikle sanayi sitelerinde faaliyet gösteren işletmelerin yoğun şekilde yüksek akım çeken tezgah ve benzeri sistemlerin kullanıma bağlı olarak sıklıkla enerji dalgalanmalarının yaşandığını görebilmekteyiz. İşte bu gibi enerji dalgalanması durumları, özellikle hassas cihazların çalışma sistemine doğrudan etki eder. Bu durumda da cihazların ya çalışmasını engeller ya da cihazların arızalanmalarına hatta işletmelerde üretim kayıplarına neden olur. Regülatörler voltajı sabit tutması nedeniyle cihazların daha sağlıklı ve güvenli çalışmasına yardımcı olur. Bundan dolayı da regülatör kullanımı oldukça önemli bir hal almaktadır. Regülatörleri yapısı bakımından iki çeşide ayırmamız mümkündür. Bunlara, dinamik regülatörler ve statik regülatörler diyebiliriz. Dinamik regülatörlere salvo regülatör de denmektedir. Şimdi bu yapısal durumlardan biraz bahsedelim.

→ Dinamik(Salvo) Regülatörler ;

Monofaze ve Trifaze olarak üretilen Dinamik regülatörler, aynı zamanda voltaj regülasyon sistemi olarak da bilinmektedir. Dinamik yani servo regülatörlerin voltaj regülasyon işlemi süreleri kısadır. Bu özelliği sebebiyle hassas cihazların bulunduğu ortamlar da daha çok tercih edilmektedir. Çalışma sisteminden bahsedecek olursak; servoregülatörler sistemlerinde bulunan yuvarlak biçimde olan varyak trafo motoru kendi ekseni etrafında voltaj gerilimindeki farka göre hareket eder. Bu şekilde de çıkış gerilim ayarını yapar. Voltajın düşük olduğu noktadan alıp istenilen değere çok kısa bir sürede ulaştırabilmektedir. Bu süre en fazla 2-3 saniyeye tekabül etmektedir.

Kontrollü Dinamik Regülatör, düzenleme işlemi gören varyak, yardımcı transformatör ve değişken transformatörü yöneten elektronik devrelerden oluşmaktadır. En önemli özelliği hızlı cevap verme özelliğidir. Kontrol sistemi ve ufak gerilim değişkenlikleri çok hızlı şekilde düzeltilir. Giriş gerilim düzeyi standardı dışına çıktığında, kontrol ünitesi devreden çıkar. Regülasyon tamamlandığında elektronik frenleme devreye girer ve motor sesi kesilerek sessiz çalışmaya devam eder.

→Statik Regülatörler ;

Servo Regülatörden farklı olarak statik regülatörler de bünyesinde elektronik kontrol ünitesi bulunmaktadır. Ayrıca bu regülatörlerdevaryak kullanılmamaktadır. Bunun yerine elektronik devre elemanı, tristörler kullanılmaktadır. Bu tristörler sayesinde regülasyon hızı saniyede 5000V değerine çıkar ve regülasyon işlemi hareketli parçaya ihtiyaç duyulmadan gerçekleştirilebilir.

Yeni konu ve paylaşımlarımızı merak ederseniz bizi okumaya devam edebilirsiniz 🙂