Merhabalar, kontrol teknolojisinde sinyal çeviricilerin ne oldukları ve nasıl kullanıldıkları ile ilgili yazımızın ardından Kontrol Teknolojisi konumuzun bu bölümünde şönt direnci ile ilgili bilgi vermeye çalışacağız.
Alternatif akım veya doğrudan akımı ölçmek için, voltaj düşüşü de ölçülerek bir şönt direnci kullanılmaktadır. Birçok ampermetre akım ölçümleri için dahili bir rezistansa sahiptir. Ampermetre için akım aşırı yüksek olduğunda farklı bir kuruluma ihtiyaç duyulmaktadır. İşte burada yapılacak olan işlem ampermetreyi doğru bir şönt direncine paralel olarak yerleştirmektir. Buna bazı durumlarda ampermetre şöntü de denmektedir. Genel olarak düşük direnç değerine sahip ve yüksek hassasiyetli manga direnci olarak bilinir. Akım, şönt direnci ve ampermetre üzerinde bölünür. Bu sayede ampermetre boyunca çok küçük bir yüzde akar. Büyük akımlar bu şekilde ölçülebilir. Gerçek amperin doğrudan ölçülebilmesi, ampermetrenin doğru ölçeklendirilmesi sayesinde olur. Bu şekilde ölçülen maksimum amperaj sonsuz olarak bilinir. Bununla birlikte direnç değeri ile çarpılan maksimum akım, voltaj değerinden daha yüksek olmamalıdır. Ayrıca devre ile etkileşimi sınırlamak için direnç değeri olabildiğince düşük tutulmalıdır. Aksi durumlarda direnç azalır ve voltaj düşüşü meydana gelir.
Genel olarak şönt topraklı tarafa yerleştirilir. Bunun nedeni ortak mod voltajını ortadan kaldırmaktır. Fakat bunun bazı dezavantajları bulunmaktadır. Mesela ortak mod voltajı ampermetre için çok yüksek gelebilir. Bu nedenle devredeki şöntün konumu oldukça önemlidir. Devre ile ölçüm cihazı ortak bir zemindeyse, şöntü olabildiğince yakın yere koymak faydalı olacaktır. Bunun nedeni ampermetreyi cihaza zarar verebilecek kadar yüksek ve hatalı sonuçlar veren voltajdan korumaktır. Bunun da bir dezavantajı ise şöntü geçen sızıntıların tespit edilememe durumudur. Şönt, topraklanmamış bir bacağın içerisine yerleştirilirse zeminden izole edilmeli ya da cihazı korumak için bir voltaj bölücü kullanılmalıdır.
Yukarıda akım ölçmek için kullanılan şönt direncinden bahsettik. Elektronikte ise bu terimin anlamı biraz daha farklıdır. Elektronikte kullanılan şönt direnci, akımı başka bir parça etrafına yönlendirmek maksadıyla devre içerisinde kullanılan bir elementtir diyebiliriz. Geniş kapsamlı uygulama alanları bulunmaktadır. Bazı uygulamalar için dirençler haricinde elektrikli cihaz kullanımı da tercih edilebilir.
Elektronik devreler bazı durumlarda aşırı voltaja maruz kalabilmektedir. Bu durumdan korunmasına yönelik olarak bir levye devresi kullanılabilir. Voltaj aşırı yüksek olduğunda, cihaz kısa devre yapar. Bu da devreye paralel akımın girmesine neden olur. Bu da devrede bir voltaj düşmesine neden olur. Şönt boyunca yüksek akım, mutlaka bir devre kesiciyi veya bir sigortayı tetiklemelidir.
Seri devrelerde her hangi bir elemanın arızalanması, tüm devrenin kesilmesine neden olur. Bu gibi problemleri çözmek için şönt kullanılabilir. Şönt, arıza nedeniyle oluşan yüksek voltajdan dolayı olası kısa devreyi engeller. Çünkü elektrik arızalı elemanın etrafından dolaşarak geçecektir.
Yeni konu ve paylaşımlarımızı merak ederseniz bizi okumaya devam edebilirsiniz 🙂