Sürücü Nedir? | Nasıl Çalışır?

Merhabalar, öğrenmek ve araştırmak isteyen, araştırırken bize rastlayan takipçilerimiz için bilgi vermek adına yazıyoruz. 🙂

Sürücü nedir?

Sürücü, (invertör, frekans konverteri, frekans inverteri, hız kontrol cihazı, drive) endüstride elektrik motorlarının aktif kontrollerine imkan veren gelişmiş elektronik cihazlardır. Aktif kontrol ile belirtmek istediğimiz aslında bir önceki işlediğimiz Soft Starter nasıl çalışır konu içeriğinden farklı olarak elektrik motorları üzerinde istenildiği an yön kontrolü,hız kontrolü, tork kontrolü, akım kontrolü yapılmasına imkan vermektedir.

Sürücüler genel olarak 200-240 V AC bir faz girişli veya 380-480 V AC üç faz girişli veya doğrudan DC beslemeli 540 V DC olarak üretilebilmektedir.

Elektrik motorları kontrol sürücülerinde giriş ve çıkış terminalleri bağlantı kontrolü, aşırı yük, aşırı akım, düşük ve aşırı gerilim, aşırı sıcaklık, kısa devre,tanımlanan saha çalışma şartlarının (io board) kontrolü vb. korumalar bulunmaktadır. Belirtilen durumlar gibi olası arıza anında sürücü devre dışı kalacağından cihaz ve motor koruması yapılarak işletmeler için ekstra bakım onarım maliyetleri en aza indirgenmiş olur.

Sürücü nasıl çalışır ? 

Resimde görüldüğü gibi girişine uygulanan 3 Faz AC gerilimi doğrultucu devre (rectifier devresi) ile DC voltaja çevirip, elde edilen DC voltajın frenkansını değiştirerek evirici devre ile tekrar AC voltaja evirip elektrik motorları üzerinde yön, hız, tork ve akım kontrolü yapılmaktadır. Tabi ki bu işlemlerin tamamı mikro işlemci kontrolü ile yapılmaktadır. Operatör panelleri üzerinden set ettiğimiz  parametreler, anlık olarak yaptığımız değişiklikler mikro işlemci ile elektriksel sinyallere dönüştürülerek DC voltaj frekansını değiştirip çıkış akım, gerilim değerlerine doğrudan etki etmektedir. Peki neden DC frekansları ile oynanarak bu işlemler yapılıyor? Doğrudan AC giriş ile oynayarak bu işlemler yapılamazmıydı? Cevabı bizce basit 🙂 evet yapılabilirdi, sistem boyutlarının minimum düzeyde tutulabilmesi, üretim maliyetlerinin göz önünde bulundurulması ve DC voltaj çalışma kararlılığı göz önünde bulundurulursa çok karmaşık ve pahalı devreler ile çalışma riskleri göz önünde bulundurulmuş bu şekilde sistemler yapılandırılmıştır. Tabiki bu bizim naçizane yorumumuzdur diyelim 🙂

Farklı güçlerdeki sürücüler içinde çalışma şekli aynıdır. Şöyle ki, sürücüler girişlerine uygulanan AC voltajı DC voltaja çevirir demiştik. Dönüştürülen DC voltaj her zaman 540V olarak referans alınmamalıdır. Yol verilecek motor gücüne göre seçilen sürücülerin giriş gerilimlerinin farklı olduğu durumlarda dönüştürülecek DC voltajda değişkenlik gösterecektir .

Örneklersek,

3 Faz 380V girişi olan bir sürücü doğrultucu çıkışında (DC Link) 540V RMS gibi bir DC üretir.
3 Faz 690V girişi olan bir sürücü doğrultucu çıkışında 1000V RMS gibi bir DC üretir.
Burada 540V veya 1000V RMS deger sabit bir DC voltajina eş değer AC voltajin degeridir. (Vrms=Vmax/1.41 den hesaplanir.)

Mesela şehir şebekesinde kullandığımız 220V AC üzerinde bir anlatım yapacak olursak, 220V AC yi doğrultucu devre ile DC ye çevirdiğimizde 311V gibi bir değer ölçeriz. Bunun nedeni Vrms=220*1.41 Burada verilen 1,41 sabit değerdir.

Peki yazımızın başında da belirttiğimiz gibi DC besleme girişli  bir sürücü ile bu işlemler nasıl yapılacaktı? Aslında DC beslemeli sürücüler eş değer güçteki AC sürücülere göre fiyat anlamında daha ekonomik olabiliyorlar. Bu cümlenin üzerine biraz beyin fırtınası yapıp yazının devamı okumadan sebebini anlamanız mümkün. DC beslemeli sürücüler resimde görüldüğü üzere harici bir kaynaktan doğrudan DC Link voltajı verilerek genel çalışma prensiplerine devam ederler. Yani bu sürücüler girişlerinde AC sürücülerdeki gibi doğrultucu devreye sahip değildirler.

Bu kadar bilgilendirmenin ardından bu konuyu farklı kaynaklardan da araştırıp anlamanızı tavsiye ediyoruz. Çünkü sanayi de sürücüsü olmayan bir motor dönmüyor dersek abartı olmaz. Konumuzu burada noktalıyor, yeni paylaşımlarla serimize devam edeceğimiz müjdesini veriyoruz 🙂