Tristör Nedir? | Nerelerde Kullanılır?

Merhabalar, önceki yazılarımızda Soft Starter Nedir? ve Sürücü Nedir? konularından bahsetmiş hatta bu iki cihaz arasındaki farklara değinmiştik. Bu konuları biraz araştırdıysanız veya zaten siz bu işlerin içindeyseniz bahsettiğimiz konuların içinde bu sistemlerde kullanılan güç elektroniği komponentlerinden bahsetmediğimizi fark etmişsinizdir. Bu yazımızda sizlere özellikle Soft Starterlerde kullanılan güç elektroniği komponenti Tristör ‘den bahsedeceğiz.

Tristör Nedir?

Bir tristör(thyristor), anahtar, redresör veya bir voltaj regülatörü gibi hareket edebilen birkaç kontrol edilebilir yarı iletken cihazdan biridir.

Tristör,  tiratron vakum tüpünün bir katı hali durumudur. “Tristör” ismi tiratron ve transistör kelimelerinin birleşimden almaktadır. Bir tristör, aslında transistör gibi çalışır. Üç elektrottan oluşur: gate, anot ve katot. Gate kontrol elektrotu gibi davranır. Küçük bir akım gate içine aktığında, daha büyük bir akımın anottan katoda akmasına izin verir. Bir tristör, yalıtkan durumundan (yüksek voltaj, düşük akım) uygun bir gate darbesi ile iletken duruma (düşük voltaj, yüksek akım) geçirilebilir. Gate terminaline harici bir pozitif darbe uygulanıncaya kadar ileri iletim engellenir. Bir tristör gate üzerinden kapatılamaz.

Özellikle güç elektroniği uygulamalarında bir tristör modülüne monte edilmiş iki veya daha fazla tristörün kullanımı yaygındır. Bu tür modüllerin yüksek ısılar açığa çıkardığından doğrudan bir soğutucuya monte edilerek kullanılmasıi gerekmektedir. Daha büyük tristör üniteleri daha iyi soğutma için genellikle disk tipinde üretilmektedirler.

Örnek bir Tristör modülü için SKKT 500 bilgi sayfasını inceleyebilirsiniz.

Temel Bilgiler

Bir tristör, alternatif P tipi ve N tipi malzemelerden (PNPN) oluşan dört katmanlı bir yarı iletken cihazdır. Dört katman, iki durumlu anahtarlar olarak işlev görür. Cihazdaki voltaj tersine çevrilmediği sürece (yani ileriye doğru tetiklendikleri sürece), tristörler elektrik akımı vermeye devam eder.

En yaygın tristör tipi silikon kontrollü redresördür (SCR). Katot, anoda göre negatif olarak yüklendiğinde, gate e bir darbe uygulanıncaya kadar hiçbir akım akmaz. Daha sonra SCR çalışmaya başlar ve katot ile anot arasındaki voltaj belirli bir değerin altına düşene veya azalıncaya kadar devam eder.

Tristörlerin Kullanımı

Tristörlerin en yaygın kullanım alanları AC devrelerindedir. Bir AC devresinde, her akımda ileri akım sıfıra düşer, böylece her zaman bir kapatma fonksiyonu olacaktır. Bununla birlikte, bu, kapıyı tekrar açmak için her döngüde tetiklenmesi gerektiği anlamına gelir. Bu iki fonksiyonun göreceli zamanlamasında, tristörün en önemli rolü olduğu, yani Güç Kontrolü olduğu görülmektedir.

Tristörler ayrıca motor hız kontrollerinde, ışık kısma düğmelerinde, basınç kontrol sistemlerinde ve sıvı seviye regülatörlerinde, kompanzasyon ünitelerinde ve endüstride daha bir çok güç elektroniği sistemlerinde kullanılmaktadır.

Bugün, tristörler modüller halinde üretilip yüksek Amper seviyelerinde satılmaktadır. Biz yaptığımız tamir işlerimizde 1230 Amper olan disk formunda tristörler görmüş bulunmaktayız.

Unutmadan söyleyelim, biz öğrenmek ve araştırmak isteyen, araştırırken bize rastlayan takipçilerimiz için bilgi vermek adına yazıyoruz. 🙂 Yeni konu ve paylaşımlarımızı merak ederseniz bizi takipte kalabilirsiniz 🙂 Konu içeriğine eklemek istediğiniz bilgi veya merak ettiğiniz bir husus varsa yorum bırakabilirsiniz.